Witte ruis III

Voordat we gaan nadenken over het resultaat moeten we eerst uitrekenen hoe groot de fout is, die we gemaakt hebben. Daarbij moet je onderscheid maken tussen systematisch fouten en toevallige fouten. Een systematische fout kan bijvoorbeeld zijn een fout in de gebruikte meetapparatuur. Zo kun je een waas voor de ogen krijgen iedere keer als je een schip ziet dat alles fout doet. Waarneming gemist! Een ander soort systematische fout is bijvoorbeeld dat er net de herdenking van de slag bij Passendaal uit de eerste wereldoorlog was en dat daardoor alle Belgen op de dag van de waarneming thuis zijn gebleven. Dit noemt men bias. Het onderzoeksterrein is vervuild geraakt doordat de gebruikte onderzoekspopulatie al geen afspiegeling is van de totale populatie.
Een toevallige fout heb je in twee soorten : Toevalligheden volgens de Duitser Gauss en toevalligheden volgens de Fransman Poisson. Die van Poisson hebben te maken met radioactiviteit. Aangezien er geen licht uit mijn oren kwam tijdens het turven kunnen we die uitsluiten.
Volgens Gauss moeten we bij dit soort kleine steekproeven een fout nemen van ongeveer de wortel uit het aantal waarnemingen. Wees nou niet te precies en roep dat dit ligt tussen de 5 en de 6, zeg maar zes. Zo'n 20 % dus. Bij twee onafhankelijke vraagstellingen moeten we die fout twee keer nemen dus 40 %. Hoewel het natuurlijk zeer de vraag is of de vraagstellingen "snapt het" en "houdt zich aan de regels" werkelijk onafhankelijk zijn. De fout zit ergens tussen de 20 en 40 % dus.